Dwa lata mijają od mojego ostatniego wyjazdu przed pandemią na Bałkany. Celem był… Bukareszt! To jedna ze stolic Półwyspu Bałkańskiego, którą umieszczam w moim top3 miast bałkańskich (zaraz po Belgradzie). Dzisiaj do Bukaresztu mogę wrócić nie tylko dzięki zdjęciom w telefonie, ale także za sprawą HBO, który ma w swojej ofercie spory zestaw rumuńskich filmów dokumentalnych. Wśród nich wstrząsający dokument “Kolektyw”, będący na krótkiej liście filmów, które zawalczą o Oscara w kategorii najlepszy film międzynarodowy, a także film “Acasa, mój dom”, którego reżyser, Radu Ciorniciuc, dostał nagrodę na Krakowskim Festiwalu Filmowym.
Mapka z miejscami, w których dzieje się akcja dokumentów: TUTAJ
1. Ojcze nasz, Andrei Dăscălescu, 2020
Świetny film! Ciąża dziewczyny dokumentalisty była dla niego pretekstem do spotkania się ze swoim ojcem, który jest mnichem na Górze Athos. Za sprawą filmu możemy podejrzeć, jak wygląda tamta część greckiego świata, zamknięta dla zwykłych zwiedzających. Na HBO jest jeszcze inny dokument tego autora, czeka na mojej liście “do obejrzenia”.
Opis Filmweb:
Filmowiec Andrei Dascalescu i jego dziewczyna Paula dowiadują się, że zostaną rodzicami. Podczas gdy pochodząca z rozbitego domu przyszła matka musi zmierzyć się z brakiem wzorców godnych do naśladowania, przyszły ojciec stara się pogodzić się ze swoim ojcem, który obecnie jest mnichem na Górze Athos. Andrei składa wizytę w klasztorze, aby dowiedzieć się dlaczego jego ojciec zdecydował się opuścić rodzinę, kiedy on miał zaledwie sześć lat. Czy to spotkanie pozwoli mu odkryć, jak zostać dobrym ojcem, którego sam nigdy nie miał? W międzyczasie, w miarę rozwoju ciąży, poszukiwanie odpowiedzi i pojednanie otwierają drogę do czegoś znacznie bardziej znaczącego: narodzin pięknej córeczki.
2. Jestem Herkulesem, reż. Marius Iacob, 2016
Nie rozumiem tego filmu i wyłączyłam w momencie, gdy zaczęła się rozmowa o wypychaniu martwych gołębi. W centrum uwagi są panowie, którzy leczą się lub pracują w sanatorium, a niewiele jest mowy o samym obiekcie. Według legendy Herkules tutaj wypoczywał i nabierał sił, kąpiąc się w tych termach.
Opis Filmweb:
Położone w rumuńskiej części Karpat Băile Herculane jest jednym z najstarszych ośrodków SPA w Europie. Przez długie stulecia gościło tłumy królów i królowych, którzy przyjeżdżali tam, aby zanurzyć swoje ciała w wodzie o niezwykłych właściwościach leczniczych. Teraz jednak miejsce to stało się celem podróży spragnionych odpoczynku przedstawicieli klasy średniej. Relu, Mitica i Gelu są domorosłymi masażystami, którzy oprowadzą widzów po labiryncie niskobudżetowego raju we Wschodniej Europie.
3. Kolektyw, reż. Alexander Nanau, 2019
Film jest na krótkiej liście filmów nominowanych do Oscara w konkursie filmów międzynarodowych. Wstrząsający dokument o oszustwie w służbie zdrowia w Bukareszcie, które wyszło na jaw po pożarze w klubie nocnym Colectiv.
Opis HBO:
Film dokumentalny będący zapisem wydarzeń po pożarze w klubie nocnym Colectiv w Bukareszcie, w którym zginęło 27 osób, a 180 zostało rannych. Pożar był ogólnonarodową tragedią. Kiedy kolejne ofiary poparzeń zaczęły umierać w szpitalach od ran, które nie zagrażały ich życiu, jeden z lekarzy poinformował o tym zespół dziennikarzy śledczych. Stopniowo zaczęto odkrywać kolejne oszustwa w służbie zdrowia. Twórcy dokumentu towarzyszyli z kamerą w dochodzeniu przedstawicielom lokalnych władz oraz dziennikarzom próbującymi dotrzeć do prawdy.Dokument okrzyknięty rewelacją festiwali w Wenecji, Toronto i Sundance, nazwany został przez Rolling Stone „arcydziełem o władzy, korupcji i kłamstwach”. Jego reżyserem jest wielokrotnie nagradzany niemiecko-rumuński Alexander Nanau (Toto i jego siostry).
4. Acasa, mój dom, reż. Radu Ciorniciuc, 2020
Film, który był w programie Krakowskiego Festiwalu Filmowego w 2020 roku i zdobył główną nagrodę w konkursie – Złoty Róg. O rodzinie, która od wielu lat żyje na brzegu jeziora nieopodal Bukaresztu. Dokument pokazuje ich próbę aklimatyzacji do życia w nowoczesnej cywilizacji.
Opis HBO:
Przez 20 lat rodzina Enache, dziewięcioro dzieci i ich rodzice, mieszkała na dzikich terenach bukaresztańskiej delty, opuszczonego zbiornika wodnego znajdującego się na rogatkach tętniącej życiem metropolii. Jej członkowie spali w chacie na brzegu jeziora, łowili rękami ryby i żyli zgodnie z rytmem wyznaczanym przez pory roku. Kiedy na terenie delty zaczyna powstawać park narodowy, bohaterowie zmuszeni są porzucić swój niekonwencjonalny styl życia i przeprowadzić się do miasta, gdzie zamiast wędki każdy trzyma w ręku smartfona, a dzieci zamiast bawić się popołudniami uczą się na lekcjach czytania i pisania. Członkowie rodziny z trudem aklimatyzują się do życia w nowoczesnej cywilizacji i walczą, żeby przeprowadzka nie odbiła się na ich wzajemnych relacjach. Każdy z nich zaczyna kwestionować swoje miejsce w świecie i zastanawiać się nad swoją przyszłością. Acasă, mój dom to opowieść o Goliacie i Dawidzie, tylko tym razem ten drugi przegrywa w starciu. Film dokumentalny opisujący losy żyjącej na łonie natury rodziny, którą system zmusza do przeniesienia się do betonowej dżungli. Reżyserii tego ciekawego obrazu podjął się debiutant Radu Ciorniciuc. Produkcja została nagrodzona za zdjęcia na Międzynarodowym Festiwalu Kina Niezależnego w Sundance. Film prezentowany był również na Krakowskim Festiwalu Filmowym, na którym otrzymał Złoty Róg – główną nagrodę w konkursie dokumentalnym.
5. Uliczna apokalipsa, reż. Alexandru Solomon, 2008
Przejście przez pasy bez sygnalizacji świetlnej nie należało do najłatwiejszych zadań w trakcie mojego pobytu w Bukareszcie. Równo tydzień temu na platformie HBO wrzucono krótki dokument o chaosie na stołecznych drogach.
Opis HBO:
Uczestnicy ruchu drogowego nie przestrzegają jednak żadnych zasad i stąd ten chaos. Rumuńskie społeczeństwo jest mieszanką indywidualności, której lwią część stanowią egoistyczni kierowcy, skoncentrowani wyłącznie na własnych potrzebach. W rezultacie wszystkie te indywidua cierpią, stojąc w gigantycznych korkach. Ruch uliczny, obserwowany z dystansu, może uchodzić za całkiem przyjemny widok, mnóstwo w nim bowiem błyszczących, nowoczesnych aut, które przykuwają wzrok przechodniów. Nie ulega jednak wątpliwości, że znalezienie się w jego centrum jest prawdziwym koszmarem.
6. Cinema, mon amour, reż. Alexandru Belc, 2015
Polska publiczność mogła zobaczyć go na 13. Docs Against Gravity. To jedyny film z mojej dzisiejszej listy, który nie był kręcony w Bukareszcie, a w małym miasteczku Piatra Neamt, na północnym-wschodzie Rumunii.
Opis HBO:
Victor Purice, operator kinowy, kierownik, a nade wszystko miłośnik filmów, mieszka w Piatra Neamt – stutysięcznym mieście w północnej Rumunii. Mężczyzna prowadzi jedno z ostatnich kin należących do sieci Dacia Panoramic Cinema, która dobre czasy ma już dawno za sobą. Victor razem z dwiema lojalnymi współpracowniczkami, Cornelią i Loreną, walczy o utrzymanie małego kina, w którym pracuje od lat. Bohater filmu, Victor Purice, przypomina Don Kichota. Mężczyzna toczy heroiczną walkę o utrzymanie małego kina, w którym pracuje od lat. Mimo licznych przeciwności i braku wsparcia ze strony państwa nie ustaje w wysiłkach, by ocalić miejsce, z którym związane są jego najlepsze wspomnienia. Historia Victora jest jednocześnie wzruszającą opowieścią o samotności, przyjaźni, nadziei i niespełnionych marzeniach.
7. Bukareszt: Rok smoka, reż. Adina Popescu, Iulian Manuel Ghervas, 2013
O imigrantach z Chin pracujących w Rumunii.
Opis HBO:
Han Wenlong jest nielegalnym imigrantem i próbuje znaleźć pracę na budowie. Shen Xiaoming to odnoszący sukcesy biznesmen żyjący między Chinami a Europą. Li Jianhua jest dziennikarzem, który zajmuje się tematyką mniejszości narodowych i nowych społeczności. Wszystkie trzy historie łączy kraj, w którym znaleźli się ich bohaterowie – Rumunia oraz czas – poznajemy ich w 2012 roku, który według chińskiej tradycji był Rokiem smoka. Dzieło Adiny Popescu i Iuliana Manuela Ghervasa, pracujących wspólnie dokumentalistów, autorów dobrze przyjętego przez krytykę Children of Uranium. Za dokument opowiadający o losach chińskich emigrantów w Rumunii, różnych strategiach adaptacji do nowego życia i nieudanych próbach zadomowienia się w Europie otrzymali nominację do prestiżowej rumuńskiej nagrody Gopos.
PS. Do niedzieli trwa przegląd kina rumuńskiego na www.mojeekino.pl. W programie m.in. film pt. “Egzamin” Cristiana Mungu, reżysera nagrodzonego Złotą Palmą za świetny film “4 miesiące, 3 tygodnie, 2 dni”.
